Những nỗ lực không ngừng nghỉ của Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La trong việc gìn giữ và phát huy các giá trị di sản văn hóa dân tộc đã thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm và tình yêu với nghề của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đây là một phần quan trọng trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về việc coi trọng công tác bảo tồn di sản văn hóa, với quan điểm rằng di sản văn hóa chính là linh hồn trường tồn của một dân tộc.

Để hiện thực hóa các nội dung đột phá về bảo tồn văn hóa phi vật thể, bảo tồn di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh, quản lý hiện vật, tư liệu, Chi bộ Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực. Đồng chí Ngô Thị Hải Yến, Bí thư Chi bộ, Giám đốc Bảo tàng và Thư viện tỉnh, cho biết Chi bộ có 45 đảng viên, thường xuyên tổ chức các cuộc sinh hoạt chuyên đề với nội dung phù hợp với tình hình thực tiễn của cơ quan. Mỗi cán bộ, đảng viên đều cụ thể hóa và đăng ký 2-3 phần việc làm theo Bác, cụ thể và sát với nhiệm vụ chuyên môn.

Trong giai đoạn 2016-2024, đã có 15 di sản văn hóa phi vật thể của Sơn La được công bố và đưa vào danh mục quốc gia; trong đó, nghệ thuật Xòe Thái đã được UNESCO ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Ngoài ra, có 10 di tích được xếp hạng; hơn 35.000 hiện vật, tư liệu được bảo quản tại Bảo tàng Sơn La. Đáng chú ý, mỗi năm, đơn vị nghiên cứu, sưu tầm thêm từ 200 đến 300 hiện vật, tư liệu phục vụ trưng bày.

Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La cũng đặc biệt chú trọng ứng dụng số hóa di sản vào công tác chuyên môn. Đơn vị đã tiến hành kiểm kê đồng bộ, số hóa, chuẩn hóa tư liệu, hiện vật và đưa đến công chúng qua website hoặc mã QR-Code. Chi bộ đã chỉ đạo triển khai nhiều hoạt động quảng bá, giới thiệu về cuộc đời, sự nghiệp của Bác. Tại khuôn viên Bảo tàng tỉnh, một chuyên đề cố định “Bác Hồ với nhân dân các dân tộc Sơn La” được trưng bày, giới thiệu hiện vật, hình ảnh quý về tình cảm của Bác đối với đồng bào, cũng như tình cảm của đồng bào các dân tộc Sơn La dành cho Bác.

Trong 2 năm (2023 và 2024), Chi bộ đã triển khai mô hình “Giáo dục truyền thống lịch sử địa phương tại điểm Di tích quốc gia đặc biệt Nhà tù Sơn La” cho học sinh các trường tiểu học, THCS, THPT trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, tổ chức 154 cuộc giáo dục truyền thông, thu hút trên 320.000 lượt học sinh, sinh viên và chiến sĩ các lực lượng vũ trang tham gia.

Có thể thấy, bằng tinh thần trách nhiệm và tình yêu với nghề, Chi bộ Bảo tàng và Thư viện tỉnh Sơn La đang từng ngày học và làm theo Bác bằng những việc làm cụ thể, thiết thực trong gìn giữ lịch sử, văn hóa và lan tỏa hình ảnh Bác Hồ – vị lãnh tụ vĩ đại đến với mỗi người dân, hun đúc tình yêu quê hương, đất nước từ những giá trị di sản bền vững.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và sự phát triển chóng mặt của công nghệ thông tin, xã hội hiện đại đang trải qua những biến đổi nhanh chóng. Sự giao tiếp và tiếp cận thông tin không còn bị giới hạn bởi biên giới hay không gian địa lý. Trước những thay đổi này, tỉnh Thái Nguyên đã nhận thức rõ tầm quan trọng của việc xây dựng hệ giá trị văn hóa nhằm định hướng tư tưởng, lối sống và nhân cách con người trong thời đại mới.

Cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế là xu thế tất yếu, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Mặt trái của thị trường tự do là lối sống thực dụng, bon chen, đề cao lợi ích cá nhân. Sự sính ngoại và chạy theo những trào lưu lệch chuẩn có thể khiến văn hóa bản địa bị lu mờ. Công nghệ thông tin, dù mang lại nhiều tiện ích, cũng có thể khiến con người trở nên xa cách hơn, các giá trị truyền thống trong gia đình và cộng đồng dần bị mai một.

Nhận thức rõ những nguy cơ tiềm ẩn, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm định hướng hệ giá trị văn hóa cho người dân. Từ việc đẩy mạnh thông tin tuyên truyền, giáo dục lối sống văn minh, phát huy chuẩn mực đạo đức truyền thống đến tổ chức các phong trào văn hóa ở cơ sở, tất cả đều hướng tới mục tiêu xây dựng con người Thái Nguyên phát triển toàn diện.

Thái Nguyên là tỉnh có nhiều địa hình phức tạp, với gần 50 dân tộc cùng sinh sống trên địa bàn 92 xã, phường. Dù còn nhiều khó khăn về kinh tế, các cộng đồng dân tộc tại đây vẫn giữ gìn được bản sắc riêng, với những triết lý sống sâu sắc, đầy tính nhân văn. Sự đoàn kết, tính cộng đồng, lòng thủy chung, sự tôn kính tổ tiên vẫn được gìn giữ như những giá trị cốt lõi.

Để lan tỏa những giá trị tích cực trong cộng đồng, tỉnh Thái Nguyên đã triển khai mạnh mẽ các phong trào như ‘Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa’, ‘Xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa’ gắn với việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Các hoạt động này không chỉ góp phần định hướng lối sống lành mạnh mà còn giúp khơi dậy tinh thần tự giác, ý thức gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa trong mỗi người dân.

Một trong những điểm sáng trong công tác xây dựng hệ giá trị văn hóa của tỉnh là việc chú trọng khuyến khích cộng đồng dân tộc thiểu số giữ gìn truyền thống văn hóa đặc trưng. Hằng năm, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đều lựa chọn các nghệ nhân dân gian là người dân tộc thiểu số tham gia liên hoan, hội diễn văn hóa do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức.

Từ việc coi trọng văn hóa, tư tưởng, Thái Nguyên đã tạo dựng được môi trường xã hội ổn định, góp phần vào sự phát triển toàn diện của con người. Người dân, đặc biệt là đồng bào vùng cao, vùng sâu, vùng xa ngày càng có ý thức hơn trong việc bảo vệ bản sắc dân tộc, chủ động ‘miễn dịch’ với các dòng văn hóa lệch lạc, độc hại. Trong cơ chế thị trường, dù chịu nhiều tác động vật chất, nhưng nhiều gia đình vẫn giữ vững nếp sống nghĩa tình, gắn bó. Trong thời đại số hóa, người dân biết sử dụng công nghệ thông tin một cách chủ động, có chọn lọc, không bị lệ thuộc hay đánh mất chính mình… góp phần xây dựng một xã hội hài hòa, nhân văn, phát triển bền vững từ nền tảng văn hóa.

Các vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tại Việt Nam hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức và nguy cơ từ các yếu tố an ninh phi truyền thống. Đây là những thách thức không chỉ liên quan đến an ninh quốc gia mà còn trực tiếp ảnh hưởng đến đời sống, sinh kế của người dân ở những khu vực này. Trong bối cảnh hiện nay, biến đổi khí hậu đang ngày càng thể hiện rõ tác động của nó đến mọi mặt của đời sống, từ kinh tế đến xã hội, đặc biệt là ở các khu vực DTTS.

Biến đổi khí hậu đang gây ra những hiện tượng thiên tai cực đoan, dịch bệnh lây lan nhanh chóng, cũng như thúc đẩy dòng di cư tự do với những hệ lụy về an sinh xã hội. Bên cạnh đó, các vấn đề như buôn bán người, tội phạm và khủng bố đang ngày càng gia tăng và có xu hướng lan rộng, không chỉ đe dọa an ninh mà còn phá hoại sự ổn định và phát triển bền vững của khu vực.

Trước những thách thức này, việc xây dựng và thực thi các chính sách đồng bộ, toàn diện nhằm bảo vệ an ninh, đảm bảo an sinh và ổn định xã hội cho đồng bào DTTS trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Các chính sách này cần phải được xây dựng dựa trên cơ sở khoa học, thực tiễn và đặc thù của từng vùng, nhằm đáp ứng nhu cầu và nguyện vọng chính đáng của người dân.

Chính phủ và các tổ chức quốc tế đã có những nỗ lực trong việc đầu tư, hỗ trợ các chương trình phát triển kinh tế – xã hội, cũng như tăng cường năng lực cho các cơ quan chức năng tại địa phương. Tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả của các nguồn lực và đạt được mục tiêu phát triển bền vững, cần có sự phối hợp, tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị và cộng đồng dân cư.

Như vậy, việc tăng cường xây dựng, triển khai các chính sách phù hợp, bảo đảm gắn kết giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường, an ninh và ổn định xã hội, chính là chìa khóa để thúc đẩy quá trình phát triển bền vững ở các vùng DTTS. Với sự quan tâm, vào cuộc của các cấp chính quyền và sự nỗ lực của người dân, hy vọng rằng các thách thức sẽ được vượt qua, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho đồng bào DTTS.

Chi tiết về các chính sách hỗ trợ và phát triển vùng đồng bào DTTS đang được nhiều tổ chức trong và ngoài nước quan tâm. Hãy theo dõi các thông tin mới nhất từ nguồn tin cậy để nắm bắt tình hình và những chuyển biến tích cực.

Đồng bằng sông Cửu Long, một vùng đất rộng lớn và đa dạng về văn hóa, đã chứng kiến nhiều bước tiến đáng kể trong đời sống văn hóa tinh thần của bà con dân tộc thiểu số. Đặc biệt, văn hóa Khmer ở đây đã trở thành một nét bản sắc riêng biệt của vùng đất, với nhiều loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống được phục hồi và phát triển.

Đời sống ngày càng được nâng cao là điều kiện thuận lợi để đồng bào Khmer thụ hưởng văn hóa tinh thần tốt hơn. Nhiều lễ hội văn hóa, nghi thức tôn giáo đã được gìn giữ và trở thành các sản phẩm du lịch văn hóa độc đáo. Lễ Chôl Chnaam Thmây, mừng năm mới, là một trong những lễ hội quan trọng nhất của người Khmer. Bên cạnh đó, Sen Đôn-ta, lễ cúng ông bà, Oóc Om Bóc, lễ cúng trăng, lễ nhập hạ, xuất hạ… cũng là những lễ hội thu hút sự quan tâm của nhiều người.

Không chỉ có lễ hội, những ngôi chùa với kiến trúc nghệ thuật đặc sắc cũng là điểm đến thu hút nhiều du khách. Đến với các ngôi chùa Khmer, du khách có thể tìm hiểu về các tập tục được gìn giữ bao đời nay, như Lễ dâng cơm, Lễ Kathina, tục gửi con vào chùa tu học giáo lý Phật pháp… Những trải nghiệm này giúp du khách hiểu rõ hơn về văn hóa và đời sống tinh thần của đồng bào Khmer.

Văn hóa Khmer Nam Bộ đã trở thành một nét bản sắc của vùng đất Cần Thơ. Với sự độc đáo và giá trị văn hóa đặc sắc, đây chính là nguồn tài nguyên quý báu để phát triển loại hình du lịch văn hóa, góp phần đưa Cần Thơ trở thành một trong những điểm đến nổi bật của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Ông Lâm Hoàng Mẫu, Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo thành phố Cần Thơ, cho biết mỗi ngôi chùa Khmer đều là nơi sinh hoạt cộng đồng của đồng bào tại địa phương. Đây không chỉ là nơi lưu giữ giá trị tâm linh, mà còn là trung tâm văn hóa, nghệ thuật độc đáo. Thời gian qua, các tỉnh, thành phố ở khu vực miền Tây Nam Bộ đã thực hiện nhiều chính sách chăm lo đời sống của đồng bào dân tộc Khmer, trong đó đặc biệt quan tâm bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống.

Tuy nhiên, để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào Khmer, vẫn còn nhiều thách thức. Các thiết chế văn hóa – thể thao, trang thiết bị hỗ trợ sinh hoạt văn nghệ, thể thao ở các xã vùng đồng bào dân tộc Khmer chưa hoàn thiện. Nhiều loại hình văn hóa dân gian của đồng bào dân tộc Khmer đang có dấu hiệu bị lãng quên.

Để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào Khmer, cần có sự quan tâm và đầu tư nhiều hơn. Cần đẩy mạnh đào tạo nhân lực nòng cốt trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc Khmer, đề cao vai trò của các sư sãi, nghệ nhân, người có uy tín trong cộng đồng. Bên cạnh đó, tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của cộng đồng về bản sắc văn hóa của dân tộc mình cũng là một việc cần làm.