Thành phố Bandung, Indonesia, tiếp tục khẳng định vị thế là ‘Thành phố Sáng tạo’ của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) thông qua Lễ hội Batik và đồ thủ công mỹ nghệ 2025. Sự kiện này là cơ hội để giới thiệu sự đa dạng của các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ khắp Indonesia, bao gồm vải Batik, đồ dệt thêu, các phụ kiện dân tộc và sản phẩm của các doanh nghiệp nhỏ địa phương.

Lễ hội Indonesia Batik & Craft Festival 2025 không chỉ là một không gian giao lưu văn hóa mà còn là một nền tảng học tập và thúc đẩy nền kinh tế sáng tạo tại địa phương. Sự kiện này khuyến khích người dân sử dụng hàng nội địa và là cơ hội để các nghệ nhân giới thiệu những tác phẩm xuất sắc của họ. Được tổ chức tại trung tâm thành phố Bandung trong tuần đầu tháng 8, lễ hội này là một nền tảng quan trọng để các nghệ nhân và doanh nghiệp nhỏ giới thiệu sản phẩm của mình.

Ban tổ chức cho biết lễ hội là dịp để khẳng định di sản của các sản phẩm thủ công như vải Batik và đồ dệt, thêu, không chỉ có giá trị thẩm mỹ cao mà còn mang theo những dấu ấn và ý nghĩa văn hóa và triết lý. Gần 100 đơn vị tham gia lễ hội năm nay không chỉ đến từ Java mà còn từ các khu vực phía Đông như Đông Nusa Tenggara (NTT) và Palembang. Nhiều doanh nghiệp vừa, nhỏ và rất nhỏ cũng được thành phố Bandung hỗ trợ tham gia lễ hội này.

Các sản phẩm trưng bày tại lễ hội bao gồm vải dệt thủ công, nghệ thuật thêu đặc sắc, vải Batik từ các địa phương khác nhau, cũng như các phụ kiện phục vụ dệt may và trang sức được chế tác từ các nguyên liệu địa phương. Khách tham dự lễ hội có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nghề dệt thủ công từ Đông Sumba và Đông Nusa Tenggara.

Trong khuôn khổ lễ hội cũng diễn ra nhiều hoạt động như các buổi trình diễn thời trang Batik, các hội thảo, tọa đàm, giới thiệu ẩm thực… về chủ đề các sản phẩm thủ công. Lễ hội là một nền tảng quan trọng để thúc đẩy nền kinh tế sáng tạo của Indonesia và khuyến khích người dân sử dụng hàng nội địa.

Trong bối cảnh các thương hiệu thời trang toàn cầu đang chiếm lĩnh thị trường, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (DNNVSN) tại Việt Nam đã và đang lặng lẽ xây dựng một hệ sinh thái thời trang bền vững. Hệ sinh thái này được nuôi dưỡng từ di sản văn hóa và tinh thần sáng tạo của cộng đồng.

Ở nhiều quốc gia, việc phát triển kinh tế sáng tạo đã được triển khai trong ba thập kỷ qua để tận dụng tri thức, tài năng và bản sắc văn hóa. Tại Việt Nam, nền kinh tế sáng tạo đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ban hành tháng 8/2024, đã ưu tiên đầu tư vào nguồn nhân lực và công nghệ cho các ngành công nghiệp văn hóa như thời trang, thủ công mỹ nghệ và thiết kế.

Tuy nhiên, các DNNVSN tại Việt Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn do thiếu hỗ trợ chiến lược và lâu dài từ phía nhà nước. Các chính sách và truyền thông hiện tại còn mơ hồ, khiến định hướng chiến lược có thể thiếu rõ ràng. Mặc dù vậy, các DNNVSN vẫn tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc tạo việc làm và nâng cao chất lượng sống thông qua các nguồn lực trí tuệ và văn hóa.

Một nghiên cứu gần đây của RMIT Việt Nam đã chỉ ra rằng các DNNVSN đang âm thầm kiến tạo một hệ sinh thái thời trang bền vững, được gọi là “vòng tròn thịnh vượng”. Bốn trụ cột chính của hệ sinh thái thời trang bền vững này bao gồm kinh tế, văn hóa, môi trường và xã hội. Các DNNVSN như Linht Handicraft, Kilomet109, Môi Điên, KHAAR và Dòng Dòng đã và đang thúc đẩy đổi mới sáng tạo mang tính bền vững và đậm đà bản sắc văn hóa.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng nêu bật những rào cản mang tính hệ thống mà các DNNVSN trong lĩnh vực thời trang tại Việt Nam đang phải đối mặt. Các doanh nghiệp này thường gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô do hạn chế về vốn và cơ sở hạ tầng.

Để xây dựng một nền kinh tế sáng tạo thịnh vượng, nhóm nghiên cứu đã đề xuất ba định hướng chính sách nhằm hỗ trợ DNNVSN một cách hiệu quả và bền vững. Ba định hướng này bao gồm tăng cường giáo dục thời trang, đầu tư vào không gian công cộng và cải cách hành chính và tài chính.

Nếu được tạo điều kiện và chính sách hỗ trợ phù hợp, DNNVSN hoàn toàn có thể đóng vai trò nòng cốt trong việc hình thành một nền kinh tế sáng tạo đậm đà bản sắc văn hóa tại Việt Nam.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, vai trò của các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (DNNVSN) tại Việt Nam trong việc kiến tạo một hệ sinh thái thời trang bền vững ngày càng trở nên quan trọng. Dựa trên di sản văn hóa và tinh thần sáng tạo của cộng đồng, họ góp phần tạo nên một bức tranh sáng tạo mới, phản ánh sự đa dạng và phong phú của nền văn hóa Việt Nam.

Tại Việt Nam, nền kinh tế sáng tạo đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Với chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ban hành tháng 8/2024, ưu tiên đầu tư vào nguồn nhân lực và công nghệ cho các ngành công nghiệp văn hóa, như thời trang, thủ công mỹ nghệ và thiết kế, đang mở ra những cơ hội mới cho sự phát triển của các DNNVSN. Tuy nhiên, bên cạnh những cơ hội, vẫn còn những thách thức mà các DNNVSN phải đối mặt trong quá trình phát triển.

Các DNNVSN chiếm khoảng 80% tổng số doanh nghiệp ngành dệt may tại Việt Nam và tạo công ăn việc làm cho hơn ba triệu lao động. Hoạt động theo mô hình gia đình hoặc nhóm nhỏ, không sở hữu nhà xưởng quy mô lớn hay ngân sách tiếp thị đáng kể, các DNNVSN vẫn thể hiện được sự linh hoạt và sáng tạo trong sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, họ thường gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô do hạn chế về vốn và cơ sở hạ tầng.

Một nghiên cứu gần đây của PGS Donna Cleveland và Nghiên cứu sinh Lâm Hồng Lan thuộc Khoa Truyền thông và Thiết kế, RMIT Việt Nam, đã chỉ ra rằng các DNNVSN đang âm thầm kiến tạo điều mà nhóm nghiên cứu gọi là “vòng tròn thịnh vượng”. Trong đó, bốn trụ cột: kinh tế, văn hóa, môi trường và xã hội không chỉ phát triển song hành mà còn đan xen, kết nối sâu sắc. Các doanh nghiệp như Linht Handicraft, Kilomet109, Môi Điên, KHAAR và Dòng Dòng đã thể hiện cách mà DNNVSN có thể duy trì được quy mô sản xuất nhỏ, gắn liền với cộng đồng, trong khi vẫn thúc đẩy đổi mới sáng tạo mang tính bền vững và đậm đà bản sắc văn hóa.

Để xây dựng một nền kinh tế sáng tạo thịnh vượng, nhóm nghiên cứu đã đề xuất ba định hướng chính sách nhằm hỗ trợ DNNVSN một cách hiệu quả và bền vững. Đó là tăng cường giáo dục thời trang, đầu tư vào không gian công cộng và cải cách hành chính và tài chính. Nếu được tạo điều kiện và chính sách hỗ trợ phù hợp, DNNVSN hoàn toàn có thể đóng vai trò nòng cốt trong việc hình thành một nền kinh tế sáng tạo đậm đà bản sắc văn hóa tại Việt Nam.

Họ phản ánh một xu thế toàn cầu hướng tới sự bền vững và cho thấy tiềm năng của các xưởng may nhỏ, cộng đồng dân tộc thiểu số và những nhà thiết kế trẻ đầy tâm huyết đang cùng nhau xây dựng một hệ sinh thái thời trang mới. Với sự hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi, các DNNVSN có thể tiếp tục phát huy vai trò của mình trong việc kiến tạo một tương lai bền vững cho ngành thời trang Việt Nam.