Trường Đại học Y Hà Nội vừa tổ chức lễ khai giảng dự án ‘Cơ hội AI dành cho nhân viên y tế’, một bước đi chiến lược nhằm trang bị cho đội ngũ y tế kỹ năng cần thiết để dẫn dắt quá trình chuyển đổi số trong ngành y tế. Dự án này được xem là một phần quan trọng trong nỗ lực quốc gia nhằm đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực y tế.

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng khẳng định vai trò của mình trong việc hiện thực hóa mục tiêu của Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, với mục tiêu đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Với khả năng hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh, tối ưu hóa quy trình điều trị và cá nhân hóa chăm sóc bệnh nhân, AI đang định hình lại tương lai của ngành y tế trên toàn cầu.

Ở Việt Nam, Bộ Y tế nhận định AI là một giải pháp then chốt để xây dựng hệ thống quản trị y tế thông minh, hỗ trợ chẩn đoán, điều trị, cũng như phát triển phần mềm cảnh báo dịch bệnh và theo dõi sức khỏe. Việc ứng dụng AI trong y tế không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công việc mà còn góp phần cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân.

Dự án ‘Cơ hội AI dành cho nhân viên y tế’ đặt mục tiêu đào tạo ít nhất 15.000 nhân viên y tế Việt Nam trong giai đoạn 2025-2026. Qua đó, dự án mong muốn thúc đẩy ứng dụng AI trong khám chữa bệnh, nghiên cứu khoa học và quản trị y tế. Chương trình đào tạo bao gồm 5 module chính, được hướng dẫn bởi các chuyên gia đào tạo chứng nhận toàn cầu của Google. Các nội dung đào tạo tập trung vào tối ưu hóa hiệu suất công việc với công cụ AI, thiết kế câu lệnh hiệu quả để khai thác AI, ứng dụng AI một cách có trách nhiệm, đạo đức và nắm bắt xu hướng phát triển AI trong y tế.

Không chỉ tập trung vào việc nâng cao kỹ năng cá nhân, dự án còn hướng đến xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo trong ngành y tế. Qua đó, dự án đóng góp vào việc thúc đẩy chuyển đổi số bền vững và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân Việt Nam.

Thực trạng hiện nay cho thấy, chế độ đãi ngộ dành cho đội ngũ nhân viên y tế thôn bản và cô đỡ thôn bản vẫn chưa thực sự tương xứng với khối lượng công việc và trách nhiệm mà họ đảm nhiệm. Đây là lực lượng được xem như ‘cánh tay nối dài’ quan trọng của ngành y tế, đóng vai trò then chốt trong việc phổ biến kiến thức, giáo dục sức khỏe và đảm bảo người dân ở vùng sâu, vùng xa, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ chăm sóc y tế cơ bản.

Đội ngũ nhân viên y tế thôn bản và cô đỡ thôn bản đã góp phần không nhỏ vào các chương trình y tế cộng đồng, giúp ngành y tế đạt được những thành tựu quan trọng như nâng cao sức khỏe cộng đồng, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng, tăng tỷ lệ tiêm chủng mở rộng và phòng chống dịch bệnh hiệu quả. Trong những năm qua, họ đã triển khai hiệu quả các chương trình mục tiêu y tế dân số như phòng chống dịch bệnh, suy dinh dưỡng trẻ em, tiêm chủng mở rộng, công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình.

Tuy nhiên, mặc dù đảm đương nhiều nhiệm vụ quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, mức phụ cấp dành cho nhân viên y tế thôn bản hiện nay vẫn còn rất thấp. Mức phụ cấp hàng tháng chỉ dao động từ 0,3 đến 0,5 lần mức lương cơ sở, tùy thuộc vào khu vực. Điều này đã dẫn đến tình trạng nhiều nhân viên y tế thôn bản được đào tạo xin thôi việc hoặc không còn nhiệt huyết với công việc.

Bên cạnh đó, những quy định mới về trình độ chuyên môn cũng đang đặt ra nhiều thách thức, ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của mạng lưới y tế cộng đồng. Thông tư 27/2023/TT-BYT của Bộ Y tế quy định nhân viên y tế thôn bản, cô đỡ thôn bản phải có trình độ chuyên môn từ trung cấp trở lên. Điều này đồng nghĩa với việc nhiều người chưa qua đào tạo sẽ không đáp ứng tiêu chuẩn mới.

Để giải quyết những vấn đề này, cần có những điều chỉnh căn bản trong chính sách. Việc tăng mức phụ cấp hàng tháng, áp dụng chế độ phụ cấp công bằng, tổ chức lại việc quản lý và đầu tư vào đào tạo là những giải pháp quan trọng. Việc duy trì và phát triển mạng lưới cán bộ y tế thôn bản là vô cùng cần thiết để đảm bảo mọi người dân, dù ở bất cứ đâu, đều có quyền được chăm sóc sức khỏe một cách tốt nhất.

Trước mắt, cần nâng cao mức phụ cấp hàng tháng để đảm bảo tính ổn định của đội ngũ nhân viên y tế thôn bản và phù hợp với thực tiễn về mức sống hiện nay. Ngoài ra, cần có cơ chế áp dụng chi trả phụ cấp đối với nhân viên y tế tại các tổ dân phố thuộc các phường, thị trấn để đảm bảo sự công bằng, hợp lý trong hoạt động của mạng lưới y tế thôn bản, khu phố trên cả khu vực nông thôn và đô thị.

Cùng với đó, cần tổ chức lại việc quản lý đội ngũ nhân viên y tế thôn bản theo hướng chính quy và khoa học hơn. Việc đầu tư vào đào tạo cũng là một yếu tố quan trọng, cần quan tâm bố trí kinh phí, hỗ trợ công tác đào tạo mới và đào tạo liên tục để đáp ứng kịp thời nhu cầu nhân lực, tạo điều kiện cho nhân viên y tế thôn bản được học tập nâng cao trình độ chuyên môn, cập nhật kiến thức mới và học hỏi kinh nghiệm.