Sơn La đang đẩy mạnh phát triển các sản phẩm lưu niệm và OCOP như một cách để nâng cao giá trị du lịch và lan tỏa nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc bản địa. Những sản phẩm thủ công truyền thống như thổ cẩm, trang sức bạc, nhạc cụ dân tộc, và các sản phẩm đan lát từ mây tre đã trở thành biểu tượng văn hóa của vùng đất này. Không chỉ thể hiện sự khéo léo của người thợ thủ công, những sản phẩm này còn chứa đựng giá trị văn hóa lâu đời được gìn giữ và tiếp nối qua các thế hệ.

Trong những năm gần đây, tỉnh Sơn La đã chú trọng vào việc phát triển và đổi mới các sản phẩm lưu niệm. Các doanh nghiệp và hợp tác xã đã tích cực tham gia vào việc sản xuất và kinh doanh các sản phẩm lưu niệm handmade, từ đó tạo ra nhiều việc làm cho người dân bản địa. Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) cũng đã trở thành một đòn bẩy quan trọng thúc đẩy phát triển du lịch tại Sơn La.

Các sản phẩm OCOP được chế biến theo quy trình kiểm soát nghiêm ngặt, có thương hiệu rõ ràng, và mang đậm hương vị đặc trưng của vùng đất Tây Bắc. Những sản phẩm này đã chiếm được cảm tình của du khách gần xa và trở thành những món quà ý nghĩa. Tính đến nay, toàn tỉnh Sơn La đã có hơn 200 sản phẩm được đánh giá phân hạng và cấp giấy chứng nhận OCOP. Trong đó, có 1 sản phẩm 5 sao, 62 sản phẩm 4 sao, và 151 sản phẩm 3 sao.

Các sản phẩm này đã góp phần tạo nên sự đa dạng và phong phú cho thị trường lưu niệm du lịch tại Sơn La. Nhận thức được tầm quan trọng của các sản phẩm lưu niệm và OCOP, tỉnh Sơn La đã có nhiều chính sách hỗ trợ và định hướng phát triển. Các ngành chức năng đã xây dựng chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, kết nối các hợp tác xã, doanh nghiệp, và người dân với các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch.

Ông Trần Xuân Việt, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Sơn La, khẳng định: ‘Để du lịch Sơn La phát triển bền vững’, thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã phát triển các sản phẩm du lịch mới, thiết kế quà tặng du lịch, góp phần tạo thêm dấu ấn đặc sắc để du lịch Sơn La ngày càng thu hút du khách.

Phát triển đa dạng các sản phẩm lưu niệm và OCOP không chỉ là chiến lược kinh tế mà còn là cách để bảo tồn và lan tỏa văn hóa bản địa. Đây chính là những mảng ghép tạo nên hệ sinh thái du lịch hoàn chỉnh, từ trải nghiệm đến mua sắm. Với những bước đi đúng đắn và sự đồng lòng của chính quyền, doanh nghiệp, và người dân, các sản phẩm lưu niệm du lịch của Sơn La đang từng bước khẳng định giá trị, là món quà ý nghĩa cho du khách và trở thành những ‘sứ giả’ lan tỏa văn hóa và du lịch Sơn La.

NSND Vi Hoa, một biểu tượng văn công biên phòng tiêu biểu, đã dành hơn 30 năm sự nghiệp của mình để cống hiến cho Đoàn văn công Bộ đội Biên phòng. Xuất thân từ Mộc Châu, chị mang trong mình tình yêu sâu sắc với núi rừng Tây Bắc và đã sử dụng tình yêu đó để tạo ra những bản nhạc đặc trưng của vùng đất quê hương. Với giọng hát trong trẻo và mượt mà, chị được mệnh danh là ‘Chim sơn ca của núi rừng Tây Bắc’, ‘Sơn ca miền biên cương’.

Trong suốt sự nghiệp, Vi Hoa đã gắn liền với những thành tựu đáng tự hào, bao gồm Huy chương Vàng các Hội diễn văn nghệ toàn quốc và được phong tặng danh hiệu NSƯT và NSND. Một trong những bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp của chị là ca khúc ‘Tình ca Tây Bắc’ của nhạc sĩ Bùi Đức Hạnh, giúp chị trở thành một biểu tượng văn công biên phòng.

Tuy nhiên, hành trình của Vi Hoa không chỉ là những thành công, mà còn là những quyết định khó khăn. Chị từng đứng trước ngã ba đường, lựa chọn giữa việc ở lại với biên phòng hay chuyển sang các đoàn nghệ thuật lớn. Một cuộc gọi định mệnh từ một chiến sĩ trẻ ở đồn biên phòng Lai Châu đã giúp chị quyết định ở lại và tiếp tục cống hiến cho Đoàn văn công Bộ đội Biên phòng.

Vi Hoa đã chia sẻ về cuộc gọi định mệnh đó: ‘Hơn 20 năm trước, có một bạn lính nghĩa vụ ở đồn biên phòng Lai Châu gọi điện cho tôi. Bạn ấy hỏi: Chị có phải nghệ sĩ Vi Hoa không? Em nghe nói chị không ở trong lực lượng Bộ đội Biên phòng nữa à? Chị hãy ở lại để chúng em có chị, chúng em tự hào.’ Câu nói đó đã khiến chị cảm thấy chao đảo và quyết định ở lại.

Trong suốt sự nghiệp, Vi Hoa đã phải cân bằng giữa sự nghiệp và gia đình. Sinh đôi một trai và một gái ở tuổi 40, chị thường xuyên phải xa con cái để đi biểu diễn phục vụ chiến sĩ. Tuy nhiên, gia đình cũng là nguồn động lực lớn nhất của chị. Chị đã chia sẻ về việc giữ ngọn lửa trong gia đình và động viên con cái phải cố gắng.

Hiện tại, ở tuổi 60, Vi Hoa vẫn giữ được vẻ tươi trẻ và bí quyết của chị là người phụ nữ phải tĩnh tâm, yêu thương chính mình trước. Chị vẫn dạy học tại nhà và dự định thực hiện liveshow. Với sự nghiệp đặc biệt và tình yêu với núi rừng Tây Bắc, Vi Hoa đã trở thành một biểu tượng văn công biên phòng và sẽ mãi là nguồn cảm hứng cho các thế hệ nghệ sĩ sau này.

Thông tin về NSND Vi Hoa có thể được tìm thấy tại: Trang web chính thức của Vi Hoa hoặc Video về sự nghiệp của Vi Hoa trên YouTube.

Tại tỉnh Sơn La, một vùng cao hiểm trở của Việt Nam, việc đưa trẻ em đi tiêm chủng đầy đủ đang là một thách thức lớn. Không chỉ khoảng cách địa lý造成成为障碍， mà còn có những e ngại và hiểu lầm đã tồn tại từ lâu. Để giải quyết vấn đề này, dự án ‘Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La’ đã được triển khai từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2025. Dự án này là sự hợp tác giữa CDC Sơn La, PATH và Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương.

Dự án đã trao quyền và kết nối các lực lượng xã hội, tạo nên những thay đổi đáng kinh ngạc từ chính những con người gần gũi nhất với cộng đồng. Tại xã Ngọc Chiến, tỉnh Sơn La, đa số là người dân tộc Mông, nhiều phụ nữ vẫn chưa đưa con đi tiêm đầy đủ vì thiếu thông tin. Chị Lèo Thị Đẹm, Chi hội trưởng Phụ nữ xã, đã rất nhạy bén khi nhận ra rằng một buổi nói chuyện riêng về y tế khó thu hút các chị em đang bận rộn việc nương rẫy, con nhỏ.

Từ đó, chị Lèo Thị Đẹm đã mạnh dạn thay đổi, lồng ghép khoảng 30 phút nói chuyện tiêm chủng vào các buổi sinh hoạt định kỳ. Chị không chỉ nói về lợi ích vắc xin mà còn chia sẻ về tình hình dịch bệnh thực tế như uốn ván sơ sinh vẫn còn xuất hiện tại địa phương. Để tăng sức hút, chị phối hợp với cán bộ y tế tổ chức đo huyết áp, phát thuốc tẩy giun.

Kết quả, chỉ trong tháng đầu tiên tham gia truyền thông, chị đã tổ chức 7 buổi truyền thông (5 nhóm, 2 cá nhân), góp phần tăng tỷ lệ khám thai, tiêm uốn ván và nâng tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã. Đến tháng 6/2025, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ tại xã Ngọc Chiến đạt 48,6% – gấp 4 lần so với 10,9% cùng kỳ năm 2024.

Không chỉ tại xã Ngọc Chiến, nhiều Chi hội Phụ nữ ở các xã khác cũng đã tham gia rất tích cực đưa truyền thông tiêm chủng vào hoạt động thường xuyên, cho thấy đây thực sự là một nhiệm vụ phù hợp với vai trò và thế mạnh sẵn có của họ.

Còn tại xã Phiêng Cằm, một xã khu vực III của huyện Mai Sơn (cũ), trước thời điểm sáp nhập với xã Chiềng Nơi thành xã Phiêng Cằm (mới) hiện nay, đây là nơi cư trú của khoảng 1.506 hộ, trên 8.000 nhân khẩu thuộc 5 thành phần dân tộc (Mông, Khơ Mú, Thái, Dao, Kinh). Nằm cách Trung tâm Y tế khu vực gần 86km, bản Phiêng Phụ là nơi sinh sống của 11 hộ đồng bào người Thái và hơn 100 hộ người Mông.

Người dân nơi đây phần lớn không thạo tiếng phổ thông, khiến việc tiếp cận thông tin y tế gặp nhiều khó khăn. Tỷ lệ trẻ em được tiêm đầy đủ luôn ở mức thấp dưới 50%. Đây là điều trăn trở nhiều năm của ông Vàng A Nếnh – Trưởng bản Phiêng Phụ.

Trước đây, ông nghĩ tiêm chủng là trách nhiệm của cán bộ y tế. Nhưng sau khi được tập huấn về kỹ năng truyền thông và phối hợp liên ngành trong tiêm chủng, ông nhận ra vai trò quan trọng của mình trong cộng đồng. Ban đầu, ông phối hợp cùng nhân viên y tế và đoàn thể tổ chức họp bản để truyền thông, nhưng những hộ gia đình còn e ngại nhất lại không tham gia.

Ông chuyển hướng sử dụng loa bản để phát thông điệp đơn giản bằng tiếng Mông (do dự án cung cấp), rồi tự mình đến từng nhà để lắng nghe, giải thích về lợi ích và độ an toàn của vắc xin. Có nhà ông phải đến ba lần mới thuyết phục được.

Nhờ kiên trì, cả 8 hộ ban đầu do dự đã đồng ý tiêm đầy đủ cho con. Hiện vẫn còn 15–16 hộ trong bản cần nhắc nhiều lần mới đưa con đi tiêm. Ông Nếnh dự định tiếp tục phối hợp Hội Phụ nữ và Đoàn Thanh niên để lồng ghép tiêm chủng vào sinh hoạt cộng đồng, giúp duy trì và nâng cao nhận thức chung của bà con trong bản.

Đồng thời, ông cũng sẵn sàng đến từng nhà vận động nếu cần – quyết tâm không để trẻ nào không được tiếp cận với tiêm chủng. Thành công của dự án ‘Hỗ trợ kỹ thuật tăng cường công tác tiêm chủng tại các khu vực khó khăn tỉnh Sơn La’ không phải là những câu chuyện đơn lẻ, mà là kết quả của một mô hình phối hợp chặt chẽ.

Trong đó, Trạm Y tế xã giữ vai trò điều phối, hỗ trợ kỹ thuật, ‘cầm tay chỉ việc’ để các lực lượng xã hội tự tin truyền thông đúng và hiệu quả. Trưởng bản, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên là những ‘cánh tay nối dài’ không thể thiếu. Họ có uy tín và sự thấu hiểu địa phương, giúp thông điệp y tế trở nên gần gũi và thuyết phục hơn.

Cách làm hiệu quả nhất là ‘đến đúng nơi, đúng lúc, gặp đúng người, nói đúng điều người dân cần’. Việc lồng ghép vào các hoạt động sẵn có, sử dụng tiếng dân tộc và liên hệ với tình hình dịch bệnh thực tế đã chứng tỏ sức mạnh vượt trội. Những kinh nghiệm quý báu từ Sơn La chính là tài liệu tham khảo sống động cho các địa phương.

Đặc biệt là các đơn vị y tế và đoàn thể sau sáp nhập, để cùng nhau chung tay tạo nên sự thay đổi bền vững trong công tác tiêm chủng. PATH và CDC Sơn La đã thực hiện dự án này để thúc đẩy công tác tiêm chủng tại Sơn La.

Công an tỉnh Sơn La vừa bắt giữ Lê Văn Thiệu, 39 tuổi, quê Nghệ An, để điều tra về hành vi hiếp dâm người dưới 16 tuổi. Theo cơ quan chức năng, Thiệu đã xâm hại một cháu bé 9 tuổi tại xã Mai Sơn, tỉnh Sơn La, vào ngày 8/7.

Sự việc bắt nguồn từ khi vợ chồng chị N.T.L. đi làm nương, để lại hai con gái nhỏ là cháu N.T.A. (9 tuổi) và N.B.N. (5 tuổi) ở nhà. Lợi dụng sự vắng mặt của chủ nhà, Thiệu đã tự ý mở khóa cổng và vào nhà với mục đích trộm cắp tài sản. Tuy nhiên, khi phát hiện chỉ có hai cháu gái nhỏ ở nhà, Thiệu đã thực hiện hành vi xâm hại cháu A., rồi bỏ trốn về nhà ở Nghệ An.

Cháu bé sau đó đã kể lại sự việc với mẹ, và chị L. đã tố giác tội phạm với cơ quan công an. Quá trình điều tra, công an xác định Thiệu là đối tượng đã thực hiện hành vi hiếp dâm. Thiệu có tiền án về tội trộm cắp tài sản và đã 6 lần bị cảnh sát bắt giữ tại nhiều địa phương.

Ban Giám đốc Công an tỉnh Sơn La đã chỉ đạo Phòng Cảnh sát hình sự chủ trì xác lập chuyên án truy xét đấu tranh. Đến rạng sáng 16/7, cảnh sát đã khống chế, bắt giữ thành công Thiệu tại Sơn La. Tại cơ quan điều tra, Thiệu đã khai nhận hành vi phạm tội của mình.

Vụ án đang được Công an tỉnh Sơn La tiếp tục điều tra để làm rõ các tình tiết. Hiện tại, Thiệu đang bị tạm giam để chờ xử lý theo quy định của pháp luật. Cơ quan chức năng đang tiếp tục lấy lời khai và thu thập chứng cứ để hoàn thiện hồ sơ.

Trước đó, vào tháng 6, Công an tỉnh Sơn La đã phát động chiến dịch toàn dân tố giác tội phạm liên quan đến bạo lực trẻ em. Đây là một phần trong nỗ lực của cơ quan chức năng nhằm ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi xâm hại trẻ em trên địa bàn.

Luật sư Đặng Văn Sơn, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, cho rằng hiếp dâm trẻ em là hành vi nguy hiểm, xâm phạm nghiêm trọng quyền được bảo vệ thân thể và tính mạng của trẻ em. Theo ông, cần phải xử lý nghiêm minh để răn đe đối với những kẻ có hành vi tương tự.