Ở vùng đại ngàn phía Tây Quảng Ngãi, nơi nhịp sống hiện đại đang ngày càng sôi động, vẫn có những người lặng lẽ gìn giữ những thanh âm mộc mạc của núi rừng. Y Rum, một cô gái dân tộc Ba Na, là một trong số đó. Với tình yêu cháy bỏng dành cho âm nhạc truyền thống, Y Rum đã thành lập Câu lạc bộ Nghệ thuật Rum Y, nơi không chỉ dạy những nốt nhạc vang lên từ đá, từ ống nứa, mà còn thắp lên niềm tự hào dân tộc trong tâm hồn thế hệ trẻ.

Câu lạc bộ Nghệ thuật Rum Y được thành lập vào năm 2022, chuyên dạy những loại nhạc cụ truyền thống của các dân tộc thiểu số như đàn T’rưng, đàn đá và một số loại nhạc cụ hiện đại như Piano, Organ. Hiện có 38 học viên đang theo học lớp đàn T’rưng và 07 học viên theo học lớp đàn đá.

Y Rum, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Nghệ thuật Rum Y, cho biết: ‘Lứa tuổi đến với Câu lạc bộ là 5 tuổi, tới lớn là không giới hạn số tuổi. Ở đây các bạn người dân tộc Rơ Ngao cũng có, Ba Na cũng có và các bạn dân tộc Kinh cũng có. Để mà các bạn học viên làm quen với các loại đàn thì câu lạc bộ phải nắm bắt được tâm lý tuổi của từng học viên.’

Để học viên dễ tiếp cận, Y Rum chọn cách truyền đạt gần gũi, sinh động, kết hợp nhiều thực hành. Các em được học qua cảm nhận bằng tai, bằng tay và cả cảm xúc. Từ đó dần hình thành đam mê và sự hứng thú với âm nhạc dân tộc ngay từ những lần đầu.

Đàn đá và đàn T’rưng đều là nhạc cụ truyền thống của các dân tộc thiểu số ở vùng phía Tây Quảng Ngãi. Nếu đàn T’rưng có âm thanh vang, trong, dễ gợi cảm xúc và khá phù hợp với trẻ em nhờ cách chơi trực quan, thì đàn đá lại đòi hỏi người chơi phải có cảm âm tốt và lực tay ổn định để tạo ra âm thanh chính xác.

Y Rum cũng thường dành thời gian tìm đến các nghệ nhân – những ‘kho tàng sống’ của văn hóa dân tộc để học hỏi và khắc ghi những điều tưởng chừng mai một. Nghệ nhân ưu tú A Jar bày tỏ: ‘Mong muốn là nhiều người khác sẽ tiếp tục noi theo Y Rum, người đàn chị, người đi trước, những người đi sau tiếp nối nhiều hơn nữa. Góp phần rất quan trọng trong phát triển văn hóa, nhất là văn hóa âm nhạc cổ truyền.’

Không chỉ dừng lại ở các lớp học nhạc cụ từ những người trẻ dân tộc thiểu số như Y Rum, việc truyền dạy âm nhạc truyền thống ở Quảng Ngãi đã và đang được triển khai bằng nhiều hình thức đa dạng. Từ các hội thi, lớp truyền dạy do chính quyền tổ chức, đến những câu lạc bộ văn hóa dân gian được chính những nghệ nhân, người có uy tín ở các thôn, làng thành lập, truyền dạy đã góp phần tiếp nối và gìn giữ bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

Công nghệ 4.0 đang đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tại Việt Nam. Sự tích hợp của công nghệ vào các bảo tàng và di tích lịch sử đã giúp không gian văn hóa trở nên sống động và hấp dẫn hơn, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ.

Tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, công nghệ 4.0 đã biến những tác phẩm nghệ thuật thành ‘câu chuyện hình ảnh sống’, cho phép người xem tương tác và khám phá một cách sâu sắc hơn. Từ năm 2021, lượng khách trẻ đến bảo tàng đã tăng vọt lên 40% tổng lượng khách tham quan, không chỉ để học hỏi mà còn chia sẻ trải nghiệm trên mạng xã hội, tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ.

Văn Miếu – Quốc Tử Giám cũng là một điểm đến nổi bật với việc ứng dụng công nghệ 4.0 trong việc tái hiện truyền thống khoa cử xưa qua công nghệ 3D mapping, thực tế tăng cường (AR) và trí tuệ nhân tạo (AI). Hệ thống trợ lý du lịch ảo, tour tham quan ảo 3D, và trải nghiệm VR360 giúp khách tham quan khám phá di tích ở mọi lúc, mọi nơi. Các buổi trình diễn ánh sáng 3D mapping ban đêm tại Văn Miếu đã biến nơi này thành một không gian văn hóa sáng tạo, giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, thu hút đông đảo du khách.

Việc ‘đánh thức’ di sản bằng công nghệ không chỉ là xu hướng mà đang trở thành sứ mệnh chung, giúp mỗi di sản có cơ hội kể lại câu chuyện của mình theo ngôn ngữ mới, lay động và lan tỏa trong cộng đồng số. Qua đó, thế hệ trẻ có thể tiếp cận và tìm hiểu về di sản văn hóa một cách dễ dàng và thú vị hơn, đồng thời quảng bá di sản văn hóa Việt Nam ra quốc tế.

Nhìn chung, việc ứng dụng công nghệ 4.0 trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tại Việt Nam đã đạt được những kết quả tích cực. Tuy nhiên, để tiếp tục phát huy hiệu quả của công nghệ 4.0, các cơ quan chức năng cần tiếp tục đầu tư và hỗ trợ các dự án ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực văn hóa.

Nguồn:

Thế hệ Z tại Bangladesh đang tiên phong trong một cuộc cách mạng thời trang đầy màu sắc và đa dạng, phá vỡ mọi rào cản của phong cách truyền thống và định kiến giới tính. Khi dạo bước trên đường phố, sự thay đổi trong phong cách của giới trẻ ngày nay so với trước đây là vô cùng đáng kể. Các chàng trai trẻ tuổi đang tự tin thể hiện phong cách androgynous với sự kết hợp của các phụ kiện như nhẫn, bông tai, vòng tay, mặt dây chuyền và thậm chí balô với màu sắc sặc sỡ. Phong cách này, chỉ một thập kỷ trước, từng bị xem là không phù hợp với nam giới.

Các cô gái trẻ hiện nay cũng thể hiện sự cởi mở và tự do trong việc khám phá các phong cách thẩm mỹ khác nhau. Thế hệ Z không chỉ lấy cảm hứng từ các ngôi sao điện ảnh Bollywood hay người mẫu tại Bangladesh, mà còn bị ảnh hưởng bởi các influencers trên mạng xã hội, các vlogger trang điểm và những người bán hàng trực tuyến. Sự đa dạng trong phong cách và cách thể hiện bản thân thông qua thời trang đang trở thành một phần quan trọng của cuộc sống hàng ngày.

Thời trang tại Bangladesh đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ phong cách salwar kameez truyền thống với ảnh hưởng từ Bollywood đến phong cách casual phương Tây sau những năm 1990. Tuy nhiên, làn sóng thay đổi hiện tại có vẻ khác biệt và mang tính cách mạng hơn, không bị chi phối bởi mùa vụ hay các catalogue thời trang truyền thống. Thế hệ Z đang dẫn đầu cuộc cách mạng thời trang nhanh, lấy cảm hứng từ các mạng xã hội như TikTok, Pinterest và Instagram.

Xu hướng thời trang hiện tại không chỉ đơn thuần là về phong cách mà còn về cách thể hiện bản thân và tự do lựa chọn trong cuộc sống. Sự trở lại của áo sơ mi Cuba là một ví dụ điển hình. Loại áo sơ mi này đã được các influencers trên toàn cầu yêu thích và đã trở thành một phần của phong cách đường phố tại Bangladesh. Các chàng trai trẻ tuổi đang kết hợp áo sơ mi này với quần ngắn, dép và thậm chí lungis, tạo nên một phong cách độc đáo và phá cách.

Không chỉ có sự thay đổi trong phong cách thời trang, mà còn có sự thay đổi trong cách tiếp cận thời trang. Thế hệ Z đang tìm kiếm sự tự do trong việc lựa chọn và thể hiện bản thân thông qua thời trang. Thời trang không còn là một vấn đề của giới tính hay truyền thống, mà là về sự tự do biểu đạt và khẳng định bản thân.

Các cô gái trẻ hiện nay đang ưa chuộng các phong cách hyperfeminine hay tomboyish, trong khi các chàng trai trẻ tuổi đang thử nghiệm với các phong cách androgynous. Sự đa dạng trong phong cách thời trang đang trở thành một phần quan trọng của cuộc sống hàng ngày tại Bangladesh. Thế hệ Z tại đây đang chứng minh rằng thời trang không chỉ là về phong cách, mà còn về cách thể hiện bản thân và tự do lựa chọn trong cuộc sống hàng ngày.

Nghệ sĩ Xuân Hinh, một cái tên quen thuộc với công chúng yêu thích nghệ thuật dân gian, vừa đưa ra quyết định viết tự truyện sau nhiều lần từ chối. Cuốn sách này sẽ là một tác phẩm ghi lại cuộc đời và sự nghiệp của ông, với mong muốn truyền tải tình yêu văn hóa dân gian đến thế hệ trẻ.

Ông Xuân Hinh chia sẻ rằng quyết định viết tự truyện của ông đến sau một cơn bão. “Sau nhiều lần từ chối đề nghị viết tự truyện, tôi đã đồng ý khi cơn bão số 3 (Yagi) ập đến và khiến mọi thứ trở nên tan hoang”, ông nói. Mục đích của ông là tạo ra một sự bất ngờ cho bạn bè, đồng nghiệp và khán giả trong buổi ra mắt sách sắp tới.

Cuốn tự truyện của nghệ sĩ Xuân Hinh là kết quả của nhiều buổi làm việc với đội ngũ chấp bút. Ông đã duyệt và chỉnh sửa kỹ từng chữ, từng câu để đảm bảo rằng mỗi lời kể đều là những lời chân thật nhất. Ông muốn truyền tải lại tình yêu văn hóa dân gian và hy vọng rằng qua cuốn sách, độc giả sẽ hiểu và yêu văn hóa dân tộc hơn.

Ngoài ra, nghệ sĩ Xuân Hinh cũng chia sẻ về cuộc sống cá nhân và sự nghiệp của mình. “Thành công lớn nhất của một người đàn ông là có một gia đình hạnh phúc và con cái khôn lớn, ngoan ngoãn, thành đạt”, ông cho biết. Ông cũng hy vọng rằng cuốn sách này sẽ mang lại cho bạn đọc cái nhìn toàn diện về cuộc sống và nghệ thuật của mình.

Cuốn tự truyện của nghệ sĩ Xuân Hinh sẽ được phát hành dưới hai phiên bản: bản đặc biệt bìa cứng và bản phổ thông bìa mềm. Ông hy vọng rằng cuốn sách sẽ là một món quà dành cho những người đã yêu mến và dõi theo ông trong suốt hành trình hơn bốn mươi năm hoạt động nghệ thuật.

Thông tin về buổi ra mắt sách và các hoạt động liên quan sẽ được thông báo đến độc giả trong thời gian tới. Đồng thời, bạn đọc có thể đặt mua cuốn sách tại đây hoặc tại các nhà sách lớn trên toàn quốc. Để biết thêm thông tin chi tiết, vui lòng liên hệ tại đây .

Mong rằng với nỗ lực của nghệ sĩ Xuân Hinh và đội ngũ thực hiện, cuốn tự truyện sẽ đem lại cho người đọc nhiều cảm xúc và kinh nghiệm mới, cũng như thêm yêu mến và tự hào về văn hóa dân gian Việt Nam.

Giáo dục văn hóa truyền thống trong trường học đang trở thành một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của dân tộc. Tại miền Trung, nhiều trường học đã triển khai các mô hình đưa văn hóa truyền thống vào học đường, giúp học sinh không chỉ tiếp nhận mà còn trở thành người lan tỏa và làm mới di sản.

Tại Quảng Nam, một nhóm học sinh bậc THPT đã thực hiện dự án sáng tạo clip hoạt hình kể chuyện bài chòi, sử dụng giọng địa phương và ngữ cảnh miền Trung. Sản phẩm này đã được chia sẻ trên mạng xã hội và lan tỏa đến cộng đồng, thu hút hàng nghìn lượt xem và chia sẻ tích cực từ cả giáo viên và phụ huynh. Đây là một ví dụ điển hình về việc học sinh có thể trở thành người lan tỏa di sản văn hóa.

Tại Hội An, các em học sinh đã tổ chức hoạt động ‘Chợ quê học đường’ tái hiện không gian làng xưa, giới thiệu món ăn, trò chơi, làn điệu địa phương đến bạn bè quốc tế. Ngoài ra, một nhóm học sinh bậc THCS đã thực hiện bản đồ di sản Nam Ô, dưới sự hướng dẫn của thầy cô và nghệ nhân, các em đã ghi âm lời kể, quay video phong tục, số hóa tư liệu thành bản đồ tương tác để trưng bày tại thư viện trường.

Để bảo tồn và phát triển di sản Ca Huế, Sở Văn hóa và Thể thao TP. Huế phối hợp cùng Sở Giáo dục và Đào tạo xây dựng, triển khai chương trình đưa di sản Ca Huế vào trường học. Các trường đã chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức, với nhiều hình thức như: Tổ chức biểu diễn hát Ca Huế trong lễ chào cờ đầu tuần, lễ khai giảng và các dịp lễ kỷ niệm, chương trình liên hoan văn nghệ, ngoại khóa tìm hiểu nhằm lan tỏa, tạo hiệu ứng tích cực về di sản nghệ thuật Ca Huế.

Tuy nhiên, các mô hình giáo dục văn hóa truyền thống vẫn mang tính cục bộ, chưa có hệ thống. Việc thiếu kinh phí, giáo viên chuyên môn và tài liệu giảng dạy khiến các trường khó duy trì lâu dài. Các hoạt động thường dừng ở mức dự án hoặc phong trào ngắn hạn.

Nhiều chuyên gia cho rằng, Bộ Giáo dục và Đào tạo và các sở cần ban hành khung hướng dẫn tích hợp giáo dục văn hóa vùng miền trong chương trình học chính khóa. Đồng thời, các địa phương cần xây dựng cơ sở dữ liệu số về di sản, có chính sách hỗ trợ nghệ nhân truyền dạy tại trường học, thúc đẩy hoạt động trải nghiệm thay vì lý thuyết hóa văn hóa.

Thực tế cho thấy những mô hình thành công nhất đều là kết quả của sự hợp tác chặt chẽ giữa ba chủ thể: nhà trường, nghệ nhân và chính quyền. Tại Đà Nẵng, chính quyền địa phương hỗ trợ kinh phí tổ chức lễ hội cầu ngư, tạo điều kiện để nghệ nhân truyền dạy tại trường học.

Tại Huế, ngành giáo dục xây dựng kế hoạch tích hợp văn hóa vào tiết học và huy động nghệ sĩ, bảo tàng, nhà nghiên cứu cùng tham gia. Quảng Ngãi là một ví dụ tiêu biểu khi các trường học tại huyện Bình Sơn tổ chức liên kết giữa trường – làng nghề – chính quyền để duy trì lớp học hát bài chòi, hò khoan, kỹ năng đan lưới, làm thuyền mô hình.

Một xu hướng mới nổi bật là gắn giáo dục văn hóa trong học đường với phát triển du lịch cộng đồng. Các em học sinh không chỉ học văn hóa để biết mà còn để làm, tổ chức tour trải nghiệm, thuyết minh cho du khách, biểu diễn nghệ thuật truyền thống trong lễ hội địa phương.

Mô hình tại Hội An hay Gành Yến (Quảng Ngãi) đang mở ra hướng đi bền vững, học sinh chính là cầu nối giữa di sản với cộng đồng quốc tế. Đây cũng là nền tảng để hình thành thế hệ lao động tương lai có hiểu biết sâu sắc về bản sắc địa phương, điều mà các chuyên gia cho rằng sẽ tạo lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập.

Khi học sinh trưởng thành từ văn hóa, họ sẽ có đủ năng lực để làm việc trong ngành du lịch, dịch vụ, nghiên cứu, bảo tồn và truyền thông di sản. Trong thời đại toàn cầu hóa, việc giáo dục văn hóa không còn là chuyện bên lề. Đó là sợi dây giữ gốc rễ, là cách để con người phát triển hài hòa giữa hiện đại và truyền thống. Với học sinh, văn hóa truyền thống không chỉ giúp các em hiểu về quê hương, mà còn giúp hình thành nhân cách, lối sống, tình yêu cộng đồng.

Gieo mạch văn hóa vào trường học là hành trình lâu dài, đòi hỏi sự kiên trì và đồng lòng. Từ Huế đến Quảng Ngãi, những mô hình nhỏ đang tạo nên làn sóng lớn. Điều cần làm lúc này là nâng tầm thành chiến lược, để văn hóa truyền thống không chỉ sống trong sách vở, mà sống trong tâm hồn, hành động, lựa chọn và tương lai của thế hệ trẻ.