Việc ghi chép và lưu giữ lịch sử của một quốc gia, đặc biệt là những sự kiện liên quan đến các nhà lãnh đạo, không phải lúc nào cũng là một quá trình đơn giản và minh bạch. Quá trình này thường bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm cả quyền lực và áp lực chính trị. Gần đây, Viện Smithsonian tại Washington, DC đã thực hiện việc xóa một phần tài liệu liên quan đến đợt luận tội Tổng thống Donald Trump năm 2019 và 2021 khỏi một tấm bảng trong triển lãm về nhiệm kỳ tổng thống Hoa Kỳ.
Quyết định này đã gây ra nhiều tranh cãi về việc liệu có áp lực từ chính quyền Trump để xóa những thông tin được coi là ‘gây chia rẽ’. Tuy nhiên, Viện Smithsonian đã phủ nhận việc bị áp lực, khẳng định rằng triển lãm sẽ được cập nhật để phản ánh tất cả các thủ tục luận tội trong lịch sử Hoa Kỳ. Viện nhấn mạnh rằng việc cập nhật này nhằm cung cấp một cái nhìn toàn diện và chính xác về các sự kiện lịch sử.
Đây không phải là lần đầu tiên việc định hình lịch sử bị ảnh hưởng bởi quyền lực và áp lực chính trị. Trên toàn thế giới, các nhà lãnh đạo và đảng cầm quyền thường tìm cách kiểm soát và định hình lại lịch sử để phục vụ lợi ích của họ. Tại Trung Quốc, việc nhắc đến cuộc đàn áp những người biểu tình ủng hộ dân chủ tại Thiên An Môn vào năm 1989 bị nghiêm cấm. Tại Nga thời Liên Xô, những người bất đồng chính kiến với nhà lãnh đạo Josef Stalin không chỉ bị loại khỏi chính phủ mà còn bị xóa khỏi các bức ảnh và sử sách.
Tại Hoa Kỳ, các tổng thống và gia đình họ cũng thường tận dụng quyền lực để định hình lịch sử và sửa đổi hình ảnh của mình. Ví dụ như Jackie Kennedy đã khăng khăng lược bỏ một số chi tiết trong cuốn sách về vụ ám sát chồng bà vào năm 1963. Tuy nhiên, Tổng thống Trump đã làm vấn đề này trở nên nghiêm trọng hơn, khi ông tạo ra một bầu không khí khiến người ta cảm thấy buộc phải chọn giữa trung thành với tổng thống và sự thật.
Điều này đã làm dấy lên lo ngại về việc liệu lịch sử có được ghi chép một cách trung thực và chính xác hay không. Trong một nền dân chủ, việc ghi chép và lưu giữ lịch sử cần được đảm bảo là một quá trình minh bạch và độc lập. Điều này không chỉ giúp bảo vệ sự thật mà còn giúp duy trì niềm tin của công chúng vào các định chế và quá trình chính trị. Do đó, việc Viện Smithsonian cập nhật triển lãm của mình để phản ánh chính xác hơn về các sự kiện lịch sử là một bước đi đúng hướng.
Nhìn chung, việc định hình lịch sử luôn là một quá trình phức tạp và nhạy cảm. Trong bối cảnh hiện nay, khi mà thông tin và quyền lực có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến cách chúng ta hiểu về quá khứ, việc đảm bảo tính trung thực và minh bạch trong ghi chép lịch sử trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Bằng cách duy trì sự độc lập và khách quan, các định chế như Viện Smithsonian có thể giúp bảo vệ di sản lịch sử và góp phần xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho thế hệ mai sau.
